GAAFFIIN OROMOO IMPAAYEERA OLTUUM HABASHOOTAN IJARAMEE KEESSATTI DEEBI’UU HIN DANDAYU

                                         

Elias jemal  irraa

Akkum maatadureratti ibsuuf  yaaletti  impaayeera Toophiyaa hadhas  mootummaa abbaa irreen wayyaaneen abbott isaaraa kan baratte ummataa nagaan  gaaffii  gaafatu deebiin keenuu ajjeesuu fi hidhaa dha gaaffiin  oromoo  impaayeera  Ixoophiyaa  keessaatti deebii akka hin argannee oromoon hubbachuu qabannaa  maaliifa yoo jannee sababa sadi kaasuu  hin danden.

1 ffaa Impaayeer  Ixoopiyaa yaaroo ijaaramu kaassee ummataa  nagahaa oromoo sanyii duugugun oromoo sanyii ekkaa, sirxee,hurufaa , garmama,tuluu cuqqaallaa,furii galaan, inxoxxoo fi  (Tulluu daalattii) gidduu jiraan dhiiga dhangalaasuun lafee caaccabasuun  maqaa oromoo jadhu balessun fi lafa irraa buqqisuun ijaaramee.                                                                                                                                    

2 ffaa har'aa jaraa 21 tokko ffaa  keessaattii  sanyii duugugaa qaroomin  gudiin  biyyaa jadhee dhufee jaraa kan keessattii  gudiin  biyyaa jadhaanii  oromoo sobannii oromiyaa alagaan dhunfachiisuuf ergaa abboott isaaniirraa fuudhatan gaalamaan gayuufa  tattaafata jirani.

3 ffaan har'aas  waan addaa hin fidanee waan   abboott isaaniiraa kana baratan  akka  haaraayaa fiidaan oromoo dhiiga dhaangaalaasu ajjeesuu lafaa isaara buqqisuu oromoon hamaa kolanii habashoota jaaltti kufee waan duriira jiruu kaa ittii fufuu haga  impaayeer  dhiiga dhaangalaasuun ijaaramee kuna  diigamuutti  oromoon biyya isaarattii akka bineensatti  adamasuu ajjeesuun ittii dabala deemaa   ixoopiyaa keessaatti ummanii oromoo nagah aragaatee akka jirachuu hin dandeene lalaa jiraa.

Wayyaanen ilmaan  oromoo kana finfineetti  hafaan  sanyii duguugga akka  abboott isaani  itumaa jiraan  hadhaas oromoo   kuman lakkaamuu buqqisanii mana dhabsisanii  biyya dhuunfaachuuf wayyaanenis hadhaas sanyii duguugaa  jiraatti.                                                                                     

Maalifa kayyoon jaraa oromiyaa ratti qaban   mootummooni ixoophiiyoota oromoo saanyii duguuganii oromiyaa abbaa dhaabasisanii abbaa itti tayuudhaa fedhiin  issani   hadhas borussa impaayeera dhiiga dhangalaassuun ijarame kun akka habashotaf  taa uu  tayeef waan  ijaaramef oromoon achi keessatti deebii aragaate jiraat jachuun arjuma dha.

FURAAMANII  KEENYA. Qabson  dhaloota qubeen egalaame   kana haga harmee  oromiyaan bilisomtuti oltuum habachoot  oromiyaa keessa dhabaamuti  dhalooni qubee manati galuu hin qabuu mormina  dhaloota qubeen egalaamee mootumman  abbaa irree wayyaanee  fi oltuum habashoot hundeen buqqisuu harmee oromiyaa akka  bilisomasu shakkiin hin jiruu.                                                 

Moormii  qubeen kan rifate ummata harka qulaa mirg isaa falmatu shororkeessaadhaa jechuun  ifaan ifatti waraana irratti labsee guyyaa adiidhaan dhiiga ummata keenyaa dhangalaasaa ture ittumas jira haa taa uu malee ummatni oromoo roorroo bara dheeraa waan jibbef  afaan qawwee fuuldura dhaabbachuudhaan FDG gaggeeffamaa ture jalqaba bara 2016 irratti gara FXG  tarkaafachisee jira ummani oromoo ummata dhugaaf dhaabbate  ummata mirgaa fi bilisummaa isaaf dhaabbate ilmaan isaa waalin faana ta.ee qabsoo dhallota qubee  isaa finiinsuun  mootumma  abbaa irree wayyaanee mootumma isaa  ajjeesaa fi saamaa jiruu hundeen buqqisee  ofirraa gatuu qabaa mootummaan abbaa irree wayyaneen  mormii dhaloot qubeen kan raafamee abdii kutachuudhaan waraana daangaa irraa qabu gara oromiyaa deebisuun oromiyaa bulchiinsa waraanaa jala galcheera  waraanni mootummaa wayaanees oromoo ajjeesuu madeessuu hidhu fi dararuu dubartoota gudeeduu fi qabeenya ummataa saamuu irratti hojjii godhate  aragama  kuunii kaanutti mulisu mootummooni  habashoot   kaayoon isaani oromoo balesu akka tayee nutti agarasisa  kanafu  impaayeera oltuum habashotan ijaaramee kun jigee oromiyaan oromoo ijaramuu qabadii.!!

DHUGAA QABAN NI MONAA